Trong số các cơ quan nội tạng, tụy là bộ phận dễ bị bỏ sót nhất nhưng lại có chức năng vô cùng quan trọng đối với hệ tiêu hóa. Chăm sóc & duy trì sức khỏe tụy là khó thực hiện nhất so với các cơ quan nội tạng khác.
Càng ngày số ca ung thư tụy càng gia tăng ở quy mô toàn cầu và ung thư tụy đã trở thành bệnh ung thư có tỷ lê tử vong đứng thứ 2 ở Hoa Kỳ. Tại sao tỷ lệ tử vong lại cao thế? Đầu tiên, tụy là cơ quan nằm khuất sâu trong khoang bụng khó được phát hiện. Phần lớn bệnh nhân ung thư tụy chỉ được chẩn đoán ở giai đoạn muộn. Hơn thế nữa, tế bào ung thư tụy lại có sức sống mãnh liệt.
Trong số các ca ung thư tụy, phổ biến nhất là ung thư biểu mô chiếm tới hơn 80%. Vì vậy, thuật ngữ “ung thư tụy” thường nói đến ung thư biểu mô tụy. Ung thư biểu mô có nguồn gốc từ khu vực sản xuất men tiêu hóa trong tụy. Một số loại ung thư khác, gọi chung là ung thư không biểu mô, cũng có nguồn gốc từ khu vực này. Khoảng 1-2% là ung thư thần kinh nội tiết có nguồn gốc từ tế bào thần kinh nội tiết và thường tiến triển chậm hơn ung thư biểu mô tụy.
Chuyên gia về bệnh Tiêu hóa & Gan mật thuộc Trung tâm Nội khoa Raffles cho biết, tụy đảm nhận nhiều chức năng, bao gồm cả tiết hormone kiểm soát đường máu & các men tiêu hóa. Nếu tụy gặp vấn đề có thể gây nên các hậu quả như: viêm tụy (có nguyên nhân từ uống rượu, sỏi mật, miễn dịch…), nang tụy (một số nang có thể tiến triển thành ung thư); và ung thư tụy.
Tụy nằm sâu trong ổ bụng
Cũng theo chuyên gia, tụy nằm ở vị trí sâu trong ổ bụng và ung thư tụy có tiên lượng kém. Kể cả khi bị ung thư tụy, triệu chứng cũng không dễ nhận biết & không đặc thù. Phần lớn ca ung thư tụy chỉ được phát hiện ở giai đoạn muộn nên việc điều trị trở nên khó khăn & thách thức hơn.
Đau bụng do ung thư tụy có biểu hiện tương tự như đau dạ dày nên nhiều khi bệnh nhân nhầm tưởng và bỏ qua, dẫn đến chẩn đoán và điều trị muộn
Ung thư đầu tụy có thể gây vàng da do làm tắc ống mật. Ung thư đầu tụy bắt nguồn từ khối u cực kỳ ác tính của hệ tiêu hóa ở đầu tụy, là loại ung thư ngoại tuyến & có độ ác tính cao.
Chuyên gia cho rằng, “Tụy nằm ở vị trí sâu trong ổ bụng, không dễ đánh giá bằng các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thường quy. Vì vậy, ung thư tiến triển mà không được phát hiện trong thời gian dài. Đến nay vẫn chưa có kỹ thuật xét nghiệm hoặc chẩn đoán hình ảnh nào có thể phát hiện sớm ung thư tụy.”
Như đã nói ở trên, ung thư tụy hiện đang gia tăng ở quy mô toàn cầu & trở thành bệnh ung thư có tỷ lệ tử vong thứ 2 ở Hoa Kỳ. Theo chuyên gia, nguyên nhân là ung thư tụy có thể tạo nên các mảnh vi di căn (micrometastases) đặc biệt là trong giai đoạn đầu của bệnh. Các khối u rắn nói chung nếu được phát hiện sớm & cắt bỏ trước khi di căn có tỷ lệ điều trị khỏi bệnh cao. Tuy nhiên, kể cả khi ung thư tụy được phát hiện & cắt bỏ sớm vẫn có thể tái phát nên tỷ lệ sống của bệnh nhân ung thư tụy ở các giai đoạn khác nhau vẫn còn kém.
Tế bào ung thư tụy có sức sống mãnh liệt
Bác sỹ cũng giải thích thêm về thách thức của ung thư tụy. Các nghiên cứu cho thấy tế bào ung thư tụy là loại tế bào “kiên cường” và có khả năng sinh sôi ngay cả ở trong môi trường khắc nghiệt nhất. So với loại khối u rắn khác, ung thư tụy có khả năng tự tổ chức, sắp xếp các mạch máu một cách hiệu quả khiến cho tế bào ung thư có thể sống trong môi trường thiếu ô xy, môi trường có độc tố từ hóa trị & xạ trị sau phẫu thuật. Khả năng sống sót của khối u sau truyền tĩnh mạch điều trị khiến cho các phương pháp trị liệu thống trở thành vô ích.
Phần lớn khối u tụy đều có đột biến ở 1 protein được gọi là K-Ras, kích thích protein này phát triển, ngăn chặn đường tín hiệu chết của tế bào bình thường làm cho tế bào ung thư được tiếp thêm năng lượng nuôi sống. Ở hầu hết 100% bệnh nhân ung thư tụy, đột biến K-Ras diễn ra ở giai đoạn sớm khiến cho ung thư tiến triển trong toàn bộ quá trình bệnh.
Làm gì để giảm nguy cơ ung thư tụy
Ung thư tụy có tỷ lệ gây tử vong cao & khó điều trị. Vậy có cách nào phòng ngừa ung thư tụy không? Bác sỹ cho rằng, mặc dù không thể phòng ngừa toàn bộ nguy cơ ung thư tụy, bạn vẫn có thể thực hiện những việc dưới đây để làm giảm nguy cơ ung thư nói chung bao gồm cả ung thư tụy:
- Không hút thuốc
- Hạn chế uống rượu bia
Tập thể dục duy trì cân nặng hợp lý.
