Mệt mỏi là 'trạng thái… đặc trưng bởi khả năng hoặc động lực làm việc giảm sút… thường đi kèm với cảm giác mệt mỏi, buồn ngủ, cáu kỉnh hoặc mất tham vọng'. Từ này bắt nguồn từ tiếng Latin fatigare, có nghĩa là mệt mỏi. Mệt mỏi là một triệu chứng thường gặp trong chăm sóc sức khỏe ban đầu, chiếm khoảng 5% số lượt khám của người lớn. Mệt mỏi có thể là phản ứng bình thường và quan trọng đối với hoạt động thể chất, căng thẳng về mặt cảm xúc, buồn chán hoặc thiếu ngủ. Mệt mỏi là một triệu chứng phổ biến và thường không phải do một căn bệnh nghiêm trọng. Nhưng nó có thể là dấu hiệu của một tình trạng sức khỏe thể chất hoặc tinh thần nghiêm trọng hơn. Khi tình trạng mệt mỏi không được cải thiện bằng cách ngủ đủ giấc, dinh dưỡng tốt hoặc môi trường ít căng thẳng và đủ nghiêm trọng để làm gián đoạn khả năng tham gia vào các hoạt động xã hội và/hoặc nghề nghiệp quan trọng của một cá nhân, thì cần phải điều tra kỹ lưỡng.
Nguyên nhân phổ biến gây mệt mỏi
Thỉnh thoảng bị mệt mỏi không phải là điều bất thường. Việc kiểm tra một cách trung thực những nguyên nhân có thể gây ra tình trạng mệt mỏi thường là bước đầu tiên để giảm bớt.
Mệt mỏi có thể liên quan đến:
- Các yếu tố lối sống
- Sử dụng rượu hoặc ma túy
- Hoạt động thể chất quá mức
- Rối loạn lệch múi giờ
- Thiếu hoạt động thể chất
- Thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng histamine, thuốc ho
- Không ngủ đủ giấc Thói quen ăn uống không lành mạnh
- Điều trị mệt mỏi tại nhà
Phương pháp điều trị tại nhà đầu tiên bạn nên thử là ngủ. Một hoặc hai đêm nghỉ ngơi đầy đủ thường giúp loại bỏ mệt mỏi và phục hồi năng lượng. Các phương pháp khác để điều trị mệt mỏi bao gồm:
- Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh
- Tập thể dục thường xuyên
- Quản lý căng thẳng của bạn
- Bỏ thuốc lá
- Giảm lượng caffeine và rượu tiêu thụ vì chúng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ sâu và yên tĩnh
Nếu không thấy cải thiện, bạn có thể ghi nhật ký tình trạng mệt mỏi để giúp bác sĩ bắt đầu quá trình chẩn đoán. Ghi lại thời điểm xuất hiện các cơn mệt mỏi. Bao gồm ngày và giờ mệt mỏi, những gì bạn đã ăn và uống trong ngày hôm đó, thời điểm bạn tắt đèn đi ngủ và thời điểm bạn thức dậy, và bạn có tập thể dục không.
Lo lắng nơi làm việc
Sự lo lắng ở nơi làm việc có phải do tính cách của một người hay do nơi làm việc “có lỗi”?
Câu trả lời của bác sĩ tâm thần
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Mệt mỏi từng cơn, đặc biệt là khi liên quan đến một trong những nguyên nhân phổ biến (ví dụ: ngủ quá ít), thường có thể được khắc phục mà không cần sự trợ giúp của chuyên gia y tế. Nếu bạn liên tục bị mệt mỏi, hãy xem xét các nguyên nhân có thể do lối sống nêu trên và cố gắng hết sức để khắc phục chúng. Mệt mỏi kéo dài xảy ra hàng ngày trong một tháng hoặc lâu hơn. Mệt mỏi mãn tính kéo dài sáu tháng hoặc lâu hơn. Nếu bạn đã cố gắng khắc phục các nguyên nhân do lối sống mà tình trạng mệt mỏi vẫn kéo dài hoặc mãn tính, hãy đến gặp bác sĩ gia đình và tìm kiếm chẩn đoán chính xác.
Một số nguyên nhân phổ biến khác gây ra mệt mỏi là:
- Thiếu máu (thiếu máu)
- Rối loạn điện giải (mất cân bằng muối)
- Bất thường về tim, phổi, gan và tuyến giáp
- Các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm, lo âu, rối loạn lưỡng cực, đau buồn
- Bệnh chuyển hóa như bệnh tiểu đường
- Bệnh tự miễn như lupus, viêm khớp dạng thấp
- Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (ngáy ngủ)
- Bệnh ung thư
- Bệnh truyền nhiễm (ví dụ: Bệnh lao)
- Tác dụng phụ của thuốc
Nên gặp ai để kiểm tra tình trạng mệt mỏi và cần lưu ý điều gì?
Nếu bạn bị mệt mỏi kéo dài và không cải thiện sau khi tự chăm sóc tại nhà, hãy đến gặp bác sĩ gia đình. Bác sĩ có thể sẽ khai thác tiền sử sức khỏe toàn diện để xác định xem các vấn đề về lối sống có phải là nguyên nhân gây mệt mỏi hay không. Sau khi khám sức khỏe tổng quát, bạn sẽ cần làm một số xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh để loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn như đã nêu ở trên.
Nếu bác sĩ không thể chẩn đoán từ xét nghiệm thường quy này, bác sĩ có thể đề nghị bạn tham khảo ý kiến chuyên gia dựa trên kết quả xét nghiệm. Điều này có nghĩa là bạn sẽ phải thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu hơn để tìm kiếm các nguyên nhân bất thường gây mệt mỏi, chẳng hạn như ung thư, bệnh Addison hoặc nhiễm trùng (ví dụ: HIV). Khi bác sĩ xác định được nguyên nhân gốc rễ của vấn đề mệt mỏi, họ có thể cùng bạn tìm ra cách giải quyết.
